Öfke normal, sağlıklı ve evrensel bir duygudur. Öfke yönetilmediğinde saldırganlığa dönüşür. Basit bir sinirlilik ya da kızgınlık olduğunu söylemek mümkündür.
Öfke nedir?
Öfke, her canlı organizma tarafından yaşanan, bizi uyarıcı, koruyucu ve harekete geçirici etkileri olan, öğrenme için müthiş bir motivasyon kaynağı da olan bir duygudur. Sıkça kullanıldığı gibi öfke ve saldırganlık eş anlamlı değildir. Saldırganlık öfke kontrol edilemediğinde, doğru yönetilemediğinde ortaya çıkan bir davranıştır. Öfkenin evrensel bir misyonu da bulunur. Yüzyıllar boyunca sağ kalımı sağlamış, nesillerin devam etmesine katkıda bulunmuştur.
Kişi engellendiğinde, haksızlığa uğradığında, fiziksel yaralanma ya da incinmelerle karşı karşıya kaldığında, hayal kırıklığı yaşadığında, kendini tehdit altında hissettiğinde öfkelenebilir. Bu olağan ve geçicidir. Harekete geçmek için gerekli motivasyonu sağlar. (Savaş-kaç). Öfke duygusu tanınıp kabul edildiğinde, bastırılmadan kontrollü bir biçimde ifade edildiğinde iyi değerlendirilmiş demektir. Öfke ifade edilemediğinde ise, kişilerarası çatışmalar, tükenmişlik, iş doyumsuzluğu, benlik saygısının düşmesi, fiziksel ve ruhsal hastalıklar ortaya çıkabilir.
Öfkenin Etkileri
Fizyolojik etkiler:
- Koroner arter hastalığı
- Kanser
- Mide rahatsızlıkları
- Artrit
- Dolaşım ve sindirim sorunları
- Solunum problemleri
- Durumluk tansiyon
- Genital ve böbrek fonksiyonlarında sıkıntılar
- Fibromiyalji
Ruh sağlığına etkileri:
- Depresyon
- Migren
- İntihar
- Alkol ve madde kullanımı
- Tükenmişlik sendromu
- Duygudurum bozuklukları
Öfkenin üç fazı
- Tırmanış
Öfkenin henüz yapılanma aşamasında olduğu fazdır. Uyarıcılar bireyi öfkeye doğru sürükler. Örneğin, trafiğin sıkışması, arkadaşın randevuya gecikmesi gibi.
- Patlama
Sözel ve fiziksel saldırganlığın başladığı aşamadır. Örneğin, duvarı yumruklama, küfür etme, eşyaları fırlatma.
- Patlama sonrası faz
Bu aşama suçluluk, utanç, pişmanlık duygularının yaşandığı, sevilen kişilerin kaybedildiği, yapılanlarla yüzleşildiği fazdır. Örneğin, trafik kazası, terk edilme, işten atılma, alkol madde alma gibi.
Öfke Yönetimi
- Öncelikle vücudunuzu tanıyın, öfkelenme belirtilerini farkında olun.
- Uyarılmaya alternatif oluşturun; gevşeyebilir, o esnada espri yapabilirsiniz.
- Uyarılmanın yönünü değiştirin. Öfkelendiğinizde yaşadığınız fiziksel uyarılmanın yarattığı enerjiyi üretime dönüştürün.
- Duygularınızın farkında olun ve ifade edin.
- Düşünce tarzınızı değiştirin. Hayatınızda olumlu düşünceye yer açın.
- Relaksasyon egzersizleri yapın. Nefes ve gevşeme teknikleri öğrenin.
- Bir uzmandan yardım almaktan çekinmeyin.
